Tomek na Wojennej Ścieżce - trzeci, kolejny tom z cyklu Alfreda Szklarskiego, opowiadający o przygodach Tomka Wilmowskiego, wydany po raz pierwszy w 1959 r. Akcja książki toczy się w 1904 roku, czyli w kilka miesięcy po wydarzeniach z poprzedniej części w Afryce.
Fabuła[]
Akcja książki rozpoczyna się kilka miesięcy po wypadku Tomka w Afryce, kiedy to główny bohater został poturbowany podczas próby schwytania nosorożca. Po rehabilitacji w Londynie przebywa on w Nowym Meksyku na farmie szeryfa Allana - wuja Sally, poznanej w pierwszej części przygód Tomka. Ma tutaj przy okazji specjalną misje powierzoną przez Hagenbecka u którego pracują jego towarzysze - zwerbować grupę Indian do występów w Europie. Jako opiekun towarzyszy mu stary przyjaciel, bosman Nowicki.
W kilka tygodni po przyjeździe, podczas jednej z samotnych konnych wycieczek, Tomek natknął się na młodego Nawaja na szczycie wzgórza położonego na granicy Arizony z Meksykiem.
Indianin, który dał się zaskoczyć, zareagował bardzo gwałtownie na widok młodego Polaka, którego najwyraźniej wziął za Jankesa. Po krótkiej wymianie zdań doszło do walki wręcz, w wyniku której obaj chłopcy spadli ze skały.
Po stoczonej walce Tomek przekonał Indianina o swoich pokojowych zamiarach oraz pomógł mu dojść do siebie po przegranej walce. Młody krajowiec przypominał sobie naraz swą misję, którą miał wykonać czatując na górze. Przez cały ten incydent zaniechał swojego zadania, którym było - z tego co Tomek wywnioskował - przekazanie sygnału tajemniczemu jeźdźcowi. Nie udało mu się to, i zrezygnowany Czerwony Orzeł (tak tubylec miał na imię) rozstał się z Polakiem w zgodzie.
Tomek powrócił na rancho bez koszuli, cały podrapany i posiniaczony. Dzięki bosmanowi i Sally udało mu się dostać niezauważonym przez domowników do swojego pokoju i doprowadzić do przyzwoitego stanu.
Na ranczo przybył szeryf Allan w towarzystwie jeńca, wojownika Apaczów. Okazało się, że był to ten sam człowiek, którego Tomek widział rano. Był on oskarżony o tzw. Taniec Ducha, czyli działania rewolucyjne przeciwko białym kolonizatorom. Tomek wraz z Sally i bosmanem, poruszeni jego losem, obmyślają swój pierwszy spisek mający na celu uwolnienie jeńca.
Tomek, Sally i bosman wprowadzili w życie swój plan uwolnienia Czarnej Błyskawicy. Najważniejsza część planu należała do Sally, która sprawnie wykradła i następnie zwróciła klucz swojego stryja. Całe przedsięwzięcie zostało zakończone sukcesem. Z faktu zniknięcia wodza najbardziej niezadowolony był kapitan Morton - główny prześladowca czerwonoskórych w Arizonie. Na szczęście dla głównych bohaterów, ich intryga pozostała niewykryta.
Tomek, jako przyjaciel wszystkich zwierząt, doskonale sobie radził z ujeżdżaniem niesfornej klaczy Allana. Za to ten zaproponował mu udział w lokalnych wyścigach. Tomek wyruszył na spotkanie z Czerwonym Orłem, na którym dostał zaproszenie do rezerwatu.
To wizyta Tomka w rezerwacie Apaczów, podczas której poznajemy różnice pomiędzy tipi i wigwamem - tak często mylonymi przez białych ludzi. Dowiadujemy się również nieco na temat różnych plemion i ich zwyczajów. Tomek również dostępuje zaszczytu palnie fajki pokoju wraz z wodzem Długie oczy i rada plemienia. Podczas ceremonii otrzymuje prawo do noszenia pięciu orlich piór. Musi je jednak zdobyć sam... Słyszy również obietnicę pomocy: "Gdyby mój brat potrzebował kiedykolwiek pomocy przyjaciół, niech uda się na Górę Znaków i nada sygnał (...)".
Rozdział zaczyna się opowieścią o orłach, ich gatunkach i zwyczajach. Wiedza ta przyda się Tomkowi podczas polowania. Musi zdobyć swe pióra. Podczas polowania na które wybrał się wraz z Czerwonym Orłem spotykają niedźwiedzia grizzly. Ale Tomek ich ratuje i odchodzą...
To opis corocznej imprezy na którą zjeżdżają się z wielu zakątków Ameryki kowboje, Indianie i inni. Kiedy jednak wymyka się ono spod kontroli do akcji wkracza mocarny bosman...
Bierze w niej udział Tomek ubrany w indiański strój. Przed wyścigiem zostaje ostrzeżony przez indiańskich przyjaciół o nieczystych zamiarach niejakiego Don Pedra. Kto wygra szaleńczy wyścig? I czy to nie koniec kłopotów z Don Pedro? Dokładnie. To nie koniec.
Podczas nieobecności Tomka i bosmana na ranczo napadają... no właśnie, kto? Dingo zostaje ogłuszony kilkoma uderzeniami w łeb, a Sally zostaje porwana.
Podejrzenia padają na Czarną Błyskawicę. Bosman i Tomek mają jednak co do tego wątpliwości. Wyruszają na poszukiwania biednej Sally. Niestety nieskuteczne. Wtedy Tomek przypomina sobie o obietnicy danej mu przez wodza Długie Oczy i postanowił z niej skorzystać. Powiadomił przyjaciół, że musi wyjechać na siedem dni. Nie chce jednak powiedzieć gdzie i po co. W końcu obiecał trzymać w tajemnicy instytucję Góry Znaków.
Tomek wraz z Czerwonym Orłem wyrusza na Górę Znaków aby wezwać pomoc. Wkrótce przybywa tam Czarna Błyskawice w towarzystwie paru innych Indianów. Obiecują pomóc młodemu, białemu przyjacielowi.
Tomek wraz z zaprzyjaźnionymi Indianami wyrusza do ich kryjówki w kanionie. Niestety nie wszyscy traktują go jak przyjaciela. Palący Płomień wciąż widzi w nim przede wszystkim białego człowieka, a więc wroga...
Bosman Nowicki nie mogąc znieść bezczynnego oczekiwania na Tomka postanawia go poszukać. Pech chce, że trafia na Indian i dochodzi do walki, w której rani on jednego z czerwonoskórych. Postanawiają oni pomścić swego brata i powiesić bosmana na palu męczarni w obozie.
Aby bosman mógł wyjść cało z tarapatów musi ożenić się z wdową po zamordowanym Indianinie. Niestety ma on marynarską duszę. Nieoczekiwanie z pomocą przychodzi im Skalny Kwiat - córka naczelnego wodza.
Jak wskazuje tytuł rozdziału, zaczyna się on Tańca Ducha. Zaraz po nim nasi wojownicy wyruszają na pomoc biednej Sally. Poznajemy również zwyczaj "wypalania koni".
Po wojennej naradzie nasi wojownicy napadają na ranczo Don Pedra. Niestety nie znajdują tam poszukiwanej Sally...
Natrafiają na pierwszy ślad - mianowicie od teraz głównymi podejrzanymi są Pueblosi. Lecz na ich drodze staje bizon. Tym razem jest to jednak, według wierzeń Indian, dobry znak. A przy okazji niezła uczta.
Rozdział rozpoczyna się wywodami Tomka na temat Kościuszki itp. Indianie posłani na zwiady donoszą o jakimś nietypowym kojocie wyjącym w pobliżu sadyby Zuni. Czyżby to był Dingo?
Na początku poznajemy szczegóły chytrego planu Tomka. W drugiej części następuje odbicie więzionej Sally. Niestety to nie koniec kłopotów naszych przyjaciół.
Na ledwo co zdobytą sadybę napadają vaquerzy. Walka przybiera coraz bardziej niekorzystny obrót. Tomek widząc niebezpieczeństwo ucieka na koniu z Sally. Na szczęście spotyka amerykańską kawalerię. Niestety nie obywa się bez strat w ludziach.